Lekcje
Oferta edukacyjna Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności została przygotowana z myślą o grupach zorganizowanych uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Zajęcia są niepowtarzalną okazją do skorzystania z wiedzy historyków: zarówno pracowników ŚCWiS, jak i naukowców badających dzieje Polski i Śląska w XX wieku, a przede wszystkim historię „Solidarności”, stanu wojennego oraz pacyfikacji kopalni „Wujek” w 1981 roku. Tematy lekcji umożliwiają ich wykorzystanie w ramach realizacji podstawy programowej nie tylko z historii, ale również języka polskiego czy historii sztuki.
Tematy lekcji dla szkół podstawowych:
- Powstania śląskie (kl. 7–8)
Porównawcza prezentacja trzech powstań śląskich z lat 1919 – 1921, ze szczególnym naciskiem na przyczyny, skutki i ich charakter. Lekcja może mieć formę prelekcji (gdy ponad 20 uczestników) lub pracy w grupach.
Prowadzący: Michał Dzióbek - Czworonożni bohaterowie (kl. 4)
Przedstawienie roli zwierząt w konfliktach zbrojnych XX wieku na kilku przykładach, między innymi „misia Wojtka” z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Zajęcia wzbogaca prezentacja z licznymi fotografiami.
Prowadzący: Michał Dzióbek - Papież Jan Paweł II (kl. 4 i kl. 8)
W lekcji dla klas 4 poznajemy czasy dzieciństwa, dorastania i edukacji Karola Wojtyły oraz chwilę wyboru na papieża. Ustalamy w jaki sposób papież może wpływać na świat i historię i jak sprawował swój urząd Jan Paweł II. Lekcja w formie pracy w grupach, przeznaczona maksymalnie dla 20 uczestników.
W lekcji dla klas 8 poznajemy Karola Wojtyłę jako kapłana: biskupa, arcybiskupa, teologa. Analizujemy ponadto fragmenty homilii wygłaszanych podczas pielgrzymek Jana Pawła II do Polski i odkrywamy znaczenie tych pielgrzymek dla historii najnowszej Polski. Zajęcia są kontynuacją lekcji dla klas 4. Lekcja w formie pracy w grupach, przeznaczona maksymalnie dla 20 uczestników.
Prowadzący: Michał Dzióbek - Przełomy PRL: ’56, ’68, ’70, ’76 (kl. 8)
Porównawcza prezentacja najważniejszych wystąpień społecznych w historii PRL. Porównanie przyczyn, podłoża społecznego, przebiegu i skutku dramatycznych manifestacji antykomunistycznych minionej epoki.
Prowadzący: Michał Dzióbek - Bohaterowie „Solidarności” (kl. 4, kl. 8)
Uczniowie poznają bohatera zbiorowego — członków NSZZ „Solidarność” z 1980 roku, których działalność miała doprowadzić do demokratyzacji kraju i reform gospodarczych. Omówionych jest kilku liderów „Solidarności” na szczeblu ogólnokrajowym oraz w regionie śląsko-dąbrowskim. Lekcja wzbogacona o notacje ze świadkami historii.
Prowadzący: Michał Dzióbek - „Narodziny Solidarności” Porozumienia sierpniowo-wrześniowe w 1980 r. (kl. 8)
Lekcja „Narodziny Solidarności” przybliża wydarzenia z lata 1980 roku, które doprowadziły do podpisania porozumień sierpniowo-wrześniowych między strajkującymi robotnikami a władzami PRL. Uczniowie poznają kluczowe postacie, postulaty strajkujących oraz znaczenie powstania niezależnych związków zawodowych dla historii Polski.
Prowadzący: Karol Chwastek - „Pomożecie…?” Dekada Edwarda Gierka 1970-1980 (kl. 8)
Lekcja prezentuje przyczyny powstania największego ruchu społecznego w bloku państw komunistycznych. Dekada lat 70. obfitująca w propagandę sukcesu zakończyła się kryzysem gospodarczym, powszechnymi kolejkami do sklepów oraz niezadowoleniem społecznym, które stały się podwalinami pod bunt społeczeństwa w sierpniu 1980 r.
Prowadzący: Karol Chwastek - „Jaki znak twój?” Polskie symbole narodowe (kl. 8)
Przypominamy trzy polskie symbole narodowe, poznajemy ich fachowy opis oraz porównujemy legendarne pochodzenie symboli z naukową ich interpretacją. Zwrócimy też uwagę na najczęściej popełniane błędy przy użytkowaniu symboli narodowych.
Prowadzący: Michał Dzióbek
Tematy lekcji dla szkół ponadpodstawowych:
- Instytucja plebiscytu na przykładzie Górnego Śląska w 1921 roku
Przedstawienia plebiscytu jako narzędzia polityki międzynarodowej. Porównanie kilku plebiscytów w Europie po 1918 roku, jako kontekst do szczegółowej analizy organizacji i przebiegu plebiscytu na Górnym Śląsku w 1921 r.
Prowadzący: Michał Dzióbek - Żołnierze niezłomni
Omówienie zbrojnego ruchu antykomunistycznego w Polsce w latach 1943 – 1956, wytłumaczenie pojęcia „niezłomni” i „wyklęci”, a także pokazanie sposobów walki z partyzantką stosowanych przez polskie władze prosowieckie.
Prowadzący: Michał Dzióbek - Opozycja polityczna PRL
Lekcja, poprzez swobodną dyskusję z uczniami, tłumaczy sens funkcjonowania opozycji politycznej w PRL. W trakcie zajęć zastanawiamy się nad odniesieniami do współczesnego systemu demokratycznego w Polsce oraz staramy się zrozumieć trudności i problemy społeczeństwa w latach 70. i 80.
Prowadzący: Karol Chwastek - Wybory czerwcowe 1989 r.
Omówienie jednego z największych sukcesów Polski w XX wieku – bezkrwawego przejścia z systemu komunistycznego do demokracji. Na zajęciach odbywa się dyskusja nad przebiegiem wydarzeń, jego przyczynami oraz skutkami.
Prowadzący: Karol Chwastek - Inwigilacja w PRL
Lekcja przedstawia metody kontrolowania społeczeństwa w czasach PRL. Zastanawiamy się nad przyczynami i powszechnością kontroli Polaków. Zajęcia wzbogaca prezentacja multimedialna ukazująca sprzęt wykorzystywany przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa.
Prowadzący: Karol Chwastek - „Mniejsze zło?” Przyczyny i skutki wprowadzenia stanu wojennego w Polsce
Lekcja będzie poświęcona analizie przyczyn i skutków wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Uczniowie zastanowią się, czy decyzja ta była rzeczywiście „mniejszym złem” oraz jakie konsekwencje miała dla społeczeństwa i kraju.
Prowadzący: Karol Chwastek - „Zło dobrem zwyciężaj”. Życie, nauczanie i działalność bł. ks. Jerzego Popiełuszki
Prowadzący: Jarosław Krajniewski - Jak doszło do powstania NSZZ „Solidarność”
Lekcja prezentuje przyczyny powstania największego ruchu społecznego w bloku państw komunistycznych. Dekada lat 70. obfitująca w propagandę sukcesu zakończyła się kryzysem gospodarczym, powszechnymi kolejkami do sklepów oraz niezadowoleniem społecznym, które stały się podwalinami pod bunt społeczeństwa w sierpniu 1980 r.
Prowadzący: Karol Chwastek - „Mój tata był punkiem” — kultura niezależna lat 80/90
W latach 70. i 80. jednym z przejawów aktywności ludzi młodych był udział w kontrkulturze, sprzeciwiającej się istniejącym i — według ludzi młodych — już skostniałym normom i obyczajom. Na lekcji zostaną zaprezentowane istniejące w Polsce aż do przełomu lat 80/90 antysystemowe ruchy młodzieżowe (zwane także subkultarami, jak hipisi, punki, rastamani i in.) ich formy działania, cechy charakterystyczne itp. Lekcja obejmuje także prezentację niezależnej muzyki polskiej z omawianego okresu.
Prowadzący: Jarosław Krajniewski - „Młodzież z partią… skończy” — niezależne organizacje młodzieżowe w walce z systemem komunistycznym
W jakim wieku w latach 80. można było rozpocząć działalność opozycyjną? Na pewno będąc uczniem szkoły średniej, a czasem nawet podstawowej. Na lekcji zaprezentowane zostaną najważniejsze podziemne organizacje młodzieżowe (m.in. Federacja Młodzieży Walczącej, Międzyszkolny Komitet Oporu, ruch Wolność i Pokój, Pomarańczowa Alternatywa), ich formy działalności i walki z systemem komunistycznym do końca istnienia PRL.
Prowadzący: Jarosław Krajniewski - Historia ze sztuki. Wydarzenia historyczne w obrazach
Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, jak dzieła sztuki mogą opowiadać historie i kształtować naszą wiedzę o przeszłości? Poznamy typy źródeł historycznych, narzędzia badawcze oraz przygotujemy prezentację opierając się na dziełach z Kolekcji Sztuki Współczesnej ŚCWiS.
Prowadząca: Monika Ziembińska - „Barwy stanu wojennego”
Prowadząca: Monika Ziembińska - „Polacy nie gęsi, swe symbole mają”. Wstęp do heraldyki, weksylologii i hymnologii symboli RP
Poznamy historyczne znaczenie, rolę i rodzaje znaków rozpoznawczych, podstawową terminologię fachową, heraldyczną symbolikę barw, podstawowe zasady projektowania flag i herbów. Omówimy też najczęstsze błędy przy stosowaniu polskich symboli narodowych.
Prowadzący: Michał Dzióbek
Uczestnicy: uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych
Miejsce: siedziba ŚCWiS
Terminy: do uzgodnienia
Czas: 45 – 60 min.
Zapisy: indywidualne ustalenia telefoniczne lub e-mailowe
Terminy / zapisy / pytania: indywidualne – tel.: 32 438 79 66 / e-mail: rezerwacje@scwis.pl
