Wystawa „Do wolności. Wybory 4 czerwca”
Wystawa „Czerwiec wolności 1989” – wernisaż we wtorek 4 czerwca 2019 o godz. 17.00
Trzy dekady, które dzielą nas od 1989 roku skłaniają nie tylko do refleksji, ale i przypominają o konieczności kultywowania pamięci o tamtych wydarzeniach. I to nie tylko z powodu naturalnej amnezji, a wraz z upływem lat coraz silniejszego postrzegania przeszłości przez pryzmat teraźniejszych dyskusji i sporów, ale przede wszystkim dlatego, że na naszych oczach w życie dorosłe wchodzą kolejne pokolenia, które przyszły na świat w wolnej, niepodległej Rzeczypospolitej. Pokolenia, które nie mają za sobą traumatycznego doświadczenia beznadziei lat 80. i siłą rzeczy nie mogą pamiętać, fundamentalnych przemian społecznych, politycznych i kulturowych, które składały się na wielką zmianę, zapoczątkowaną właśnie w 1989 roku, kiedy najpierw obrady Okrągłego Stołu, następnie legalizacja opozycji politycznej i wybory, doprowadziły do dekompozycji partii komunistycznej. Droga do wolnej Polski była otwarta. I choć następne lata przyniosły liczne rozczarowania, a transformacja gospodarcza okazała się dla wielu Polaków bolesnym doświadczeniem, rok 1989 został zapamiętany przede wszystkim jako erupcja nadziei. Tej samej nadziei, która uwolniła się w sierpniu 1980 roku i którą w grudniu 1981 roku próbowano rozjechać czołgami. Nadziei, za którą oddali życie górnicy z kopalni „Wujek”, demonstranci zastrzeleni w Lubinie, bestialsko zamordowany ks. Jerzy Popiełuszko i liczne ofiary brutalności funkcjonariuszy komunistycznego państwa. Wystawa przygotowywana przez ŚCWiS w Katowicach ma na celu przywołanie wydarzeń 1989 roku widzianych z punktu widzenia największych w Polsce aglomeracji przemysłowych: Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, Zagłębia Dąbrowskiego i Rybnickiego Okręgu Przemysłowego, stanowiących razem najbardziej zurbanizowany i zindustrializowany obszar kraju. Dziś często zapomina się, że to właśnie ten region, obok Szczecina, Trójmiasta i krakowskiej Nowej Huty, przez cała lata 80. był zarzewiem działalności opozycyjnej, która doprowadziła do upadku systemu. To właśnie na Śląsku latem 1988 roku doszło do strajków, które zmusiły władzę do szukania innych, niż siłowe rozwiązań wyjścia z politycznego i gospodarczego impasu. To tutaj, gdzie partia komunistyczna miała przez lata największe wpływy i najwięcej członków spośród wszystkich województw, wyborcy w czerwcu 1989 roku wystawili jej nomen omen czerwoną kartkę. To tutaj w 1989 roku uaktywniły się niezależne organizacje studenckie, działał ruch Wolność i Pokój, przeciw degradacji ekologicznej regionu protestowali ekolodzy. Te i szereg innych wydarzeń, w które obfitował tamten rok, chcemy przedstawić za pomocą unikalnych fotografii, ikonografii, plakatów wyborczych, ulotek i artefaktów, pochodzących zarówno ze zbiorów własnych, licznych placówek muzealnych i archiwów oraz prywatnych kolekcji. Większość z nich ma unikalny charakter, wiele będzie opublikowane po raz pierwszy. Prezentacji towarzyszyć będą teksty napisane w oparciu o najnowsze ustalenia badaczy: historyków i politologów. Mamy nadzieję, że przygotowywana wystawa, dzięki nowoczesnej formie graficznej, z powodzeniem będzie pełnić wyznaczoną jej funkcję edukacyjną, a dobór materiału ikonograficznego i tekstów zapewni wysoki walor poznawczy.
