Poznajemy „Dziki Wschód”
O trudnym, choć ciekawym okresie transformacji ustrojowej i gospodarczej w Polsce 30 lat temu opowiadał na spotkaniu autorskim w ŚCWiS, 6 czerwca 2024 r., dr Michał Przeperski, autor publikacji „Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986-1993”.
– W czasie transformacji były ofiary, bo musiały być. Tylko jakoś nikt tego ludziom nie zapowiedział – mówił Michał Przeperski. Opowiadając o swojej książce, przedstawił społeczny kontekst przemian tamtego okresu. Zauważył m.in. na to, że największymi beneficjentami tych zmian były zagraniczne firmy, które zainwestowały w Polsce oraz ci Polacy, którzy w tych transakcjach pośredniczyli i pomagali. Wskazał też, że tzw. uwłaszczenie nomenklatury było po prostu kradzieżą majątku narodowego. Zaznaczył jednocześnie, że choć nie ma dla tego usprawiedliwienia, to paradoksem jest, że właśnie wywodzący się z tej grupy przedsiębiorcy są dziś w dużym stopniu gwarantem naszej gospodarki, ponieważ w razie ewentualnego konfliktu w naszej części Europy zagraniczne podmioty po prostu zabiorą stąd swój kapitał, podczas gdy rodzime tutaj pozostaną.
Spotkanie z dr. Michałem Przeperskim, prowadzone przez Karola Chwastka ze ŚCWiS, przerodziło się w rozmowę z publicznością, która objęła też m.in. taki temat jak charakterystyczne dla tamtego czasu symbole, np. upadek muru berlińskiego, który dla światowej opinii publicznej jest bardziej rozpoznawalny niż polska „Solidarność” czy wybory 4 czerwca 1989 r. Gość spotkania wyraził nadzieję, że jednak polskie symbole staną się bardziej znane.
Książka „Dziki Wschód. Transformacja po polsku 1986-1993” ukazała się nakładem Wydawnictwa Literackiego. Jest do nabycia w Śląskim Centrum Wolności i Solidarności.
Michał Przeperski opisuje w niej rzeczywistość tamtych lat, rozbraja mity i uproszczenia, pokazując, że schyłkowy PRL wcale nie był taki szary, a wczesne lata 90. takie kolorowe. Przekonuje, że transformacja to więcej niż zmiana polityczna wynegocjowana przy okrągłym stole. Podważa obiegowe opinie zaskakującymi danymi liczbowymi, a sięgając po badania socjologiczne z tamtych czasów, kreśli fascynujące portrety zbiorowe. Ale przede wszystkim interesuje go to, co działo się wtedy na polskich ulicach i w polskich domach. Oddaje głos zwykłym ludziom – również tym, których transformacja nie oszczędziła. Co wtedy myśleli, jakie mieli plany, czego chcieli i czego się bali? Jak przeszli z epoki „załatwiania”, dwóch kanałów w telewizji, kolejki jako podstawowej formy życia społecznego i radzieckich baz wojskowych w erę dzikiego kapitalizmu, eksplozji małych biznesów i wielkich przekrętów, stadionowego handlu i mantry o „gonieniu Zachodu”? Dziki Wschód to wyprawa do dziwnego, ale i fascynującego kraju, jakim na przełomie lat 80. i 90. była Polska.
Michał Przeperski (ur. w 1986) – doktor historii, pracownik Instytutu Historii PAN oraz rzecznik prasowy Muzeum Historii Polski. Specjalizuje się w dziejach Europy Środkowej w XX wieku, zwłaszcza w procesach transformacji politycznej i społecznej. Autor m.in. książek Gorące lata trzydzieste. Wydarzenia, które wstrząsnęły Rzeczpospolitą, Nieznośny ciężar braterstwa. Konflikty polsko-czeskie w XX wieku i Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna. Laureat nagrody „Nowych Książek” dla najlepszej książki (2017), a w roku 2021 Nagrody Naukowej tygodnika „Polityka”, Nagrody Specjalnej Fundacji Identitas oraz Nagrody KLIO.
